حروف و شماره سیم چیست؟

حروف و شماره سیم، به منظور شناسایی و تفکیک آن‌ها از یکدیگر برای افزایش دقت و سرعت در کار کاربرد دارد. این ابزار و محصولات، برای افزایش امنیت در کار، کاهش هزینه‌ها، عیب یابی و تعویض قطعات الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. حروف و شماره سیم از بهترین و باکیفیت‌ترین متریال PVC نرم، مقاوم در برابر مواد شیمیایی تولید می‌شود. به دلیل کیفیت و انعطاف پذیری حروف و شماره سیم، امکان نصب آن‌ها بر روی تمام سایز سیم‌ها را دارد. حروف و شماره سیم را به سادگی می‌توان باز کرد و از یکدیگر جدا نمود. از این ابزار و محصولات برای علامت‌گذاری سیم‌ها استفاده می‌شود.

شماره سیم برق چیست؟

بعد از طراحی پلان الکتریکی ساختمان، نقشه‌ها باید بر روی تابلو برق اجرا شود. به منظور جلوگیری از خطاها و ایرادات احتمالی از نشانه‌گذاری به وسیله حروف و شماره سیم استفاده می‌کنیم. شماره سیم یکی از امکانات و تجهیزاتی است که برای شناسایی سیم و کابل‌ها از یکدیگر طراحی و ساخته می‌شود. حروف و شماره سیم از اعداد و حروف انگلیسی تشکیل شده که به منظور افزایش امنیت سیم کشی و تابلو برق ساختمان طراحی شده‌اند. با خرید و استفاده از انواع شماره سیم‌ها می‌توان سرعت عمل تکنسین‌ها را افزایش داد. انواع این محصولات شامل سیم حلقوی بسته PA و سیم تخت بسته PK و یا شماره‌های بیضوی خام مثل poها و شماره‌های شفاف PT هستند که در ادامه بیشتر با آن‌ها آشنا می‌شویم.

هرکدام از انواع این حروف و شماره سیم دارای ویژگی‌های خاصی هستند که در زمان استفاده باید به آن توجه کنید. همان‌طور که اشاره کردیم متریال ساخت آن‌ها از PVC نرم با رنگ زرد و مشکی است. شماره سیم به تکنسین‌ها در اجرای سیم کشی ساختمان و تابلوی برق کمک می‌کنند.

شماره‌گذاری سیم‌ها چگونه انجام صورت می‌گیرد؟

شماره‌گذاری سیم‌ها را با توجه به نقشه و جدول‌های مربوطه انجام می‌دهند. این نقشه‌ها مانع رخ دادن اشتباه در کارها و همچنین سرعت بخشیدن به امور می‌شود. به منظور جلوگیری از ایراد و اشتباهات احتمالی در کار بهتر است نقشه را جلوی خود قرار داده و مسیرهای سیم کشی را با توجه به آن بررسی کنید و انجام دهید. وظیفه تکنسین‌ها این است که اگر در کار مونتاژ مشکلی پیش آمد آن را برطرف کنند. در ادامه شماره برخی سیم‌های پرکاربرد را عنوان می‌کنیم.

• در سیم کشی روشنایی‌ها و لامپ‌ها، سیم شماره ۱.۵ کاربرد دارد.
• برای پریزهای برق سیم شماره ۲.۵ کاربرد دارد.
• برای تلفن از سیم دو زوج و یا چهار رشته، فویل دار استفاده می‌کنند زیرا این سیم نویز را از بین می‌برد.
• در سیم کشی آیفون سیم 0.6 کاربرد دارد.
• سیم مورد استفاده برای کولر آبی از نوع کابل چهار رشته مفتولی است.

انواع حروف و شماره سیم‌ها

حروف و شماره سیم از نوع حلقوی بسته

حروف سیم حلقوی، توخالی و بسته هستند. این حروف در چند سایز مختلف به بازار عرضه می‌شوند. هر سایز، قطر کابل خاصی را پوشش می‌دهند. لازم به ذکر است که حروف و شماره سیم باید قبل از اتصال سیم و کابل به ترمینال روی آن‌ها نصب گردد؛ زیرا با توجه به ساختار بسته و توخالی آن‌ها، امکان نصب حروف و شماره بر روی سیم پس از اتصال سیم و کابل وجود ندارد. متریال ساخت این نوع از سیم‌ها PVC نرم است با رنگ زرد و علائم مشکی و همچنین درجه حرارت کاری آن منفی 35 تا مثبت 85 است.

حروف و شماره سیم از نوع تخت بسته

حروف و شماره سیم تخت هم مانند نوع دیگر بسته و توخالی هستند. این حروف سیم تنها در یک سایز خاص به بازار عرضه می‌شوند که این سایز مناسب برای قطر ۵/ ۳ تا ۵/ ۷ میلی‌متر است. این حروف هم درست مانند نوع دیگر آن باید قبل از اتصال سیم کابل به ترمینال بر روی سیم نصب گردد.

نشانه‌گذاری حروف و شماره سیم

معمولاً بر روی سیم و کابل‌ها 4 گروه حرف درج می‌شود که هرکدام از آن‌ها ساختار قسمتی از کابل را نشان می‌دهد. در ادامه به بررسی و آشنایی تخصصی با این عبارات می‌پردازیم.

ساختمان کابل

برای درک و آشنایی بهتر با ساختمان کابل، لازم است بدانیم که استاندارد VDE چیست؟ در استاندارد VDE، از حروف و شماره سیم برای تفکیک و شناسایی ساختمان کابل‌ها و لایه‌های دیگر آن استفاده می‌شود. در حال حاضر این استاندارد در بسیاری از کشورها از جمله ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. این حروف از چند بخش اساسی و عمده تشکیل می‌شود:

قسمت اول ساختمان کابل

این قسمت جنس هادی سیم و کابل را تعیین می‌کند. عبارت N در علائم سیم و کابل‌ها مشخص کننده هادی مسی و عبارت NA نشان دهنده هادی از جنس آلومینیوم است.

قسمت دوم ساختمان کابل

این قسمت مشخص کننده جنس عایق سیم و کابل است. عبارت Y به معنی عایق (PVC) است. ۲Y مشخص کننده عایق از جنس پلی اتیلن است. اگر جنس عایق کابل و سیم از نوع XLPE باشد، عبارت ۲X را در مشخصات کابل مشاهده می‌کنیم.

قسمت سوم ساختمان کابل

این قسمت عنوان کننده نوع شیلد کابل است. عبارت C نشان دهنده هادی از جنس مس است و عبارت CW نشان دهنده هادی از جنس مس موجی شکل است و حرف CE هادی از جنس مس بر روی هسته است. همچنین حرف S عنوان کننده نوع حفاظ از سیم مسی و عبارت SE برای نشان‌دادن حفاظ از جنس مس بر روی هسته و عبارت H نیز نشان دهنده شیلد قرار گرفته بر روی هادی و عبارت F بیان‌کننده شیلد مقاوم در برابر رطوبت است.

قسمت چهارم ساختمان کابل

این قسمت برای نشان دادن نوع متریال زره در سیم و کابل‌ها است. حرف B مشخص کننده زره فولادی، حرف F مشخص کننده زره به صورت سیم گالوانیزه تخت، حرف G نشان دهنده نوار فولادی گالوانیزه و حرف R نشان دهنده زره از جنس فولاد گالوانیزه با مقطع گرد است.

قسمت پنجم ساختمان کابل

این قسمت نشان دهنده روکش عایق بیرونی سیم و کابل است. عبارت Y مشخص کننده متریال عایق بیرونی از جنس PVC و همچنین عبارت A نشان دهنده عایق از نوع کنافی است.

قسمت ششم

کد عبارت J و O در این قسمت نوشته می‌شود. برای پاسخ به این سؤال که آیا سیم و کابل دارای هادی حفاظتی است یا خیر؟ اگر کابل دارای هادی حفاظتی باشد، عبارت J را در حروف آن مشاهده می‌کنید. در غیر این صورت، از واژه O در عبارت آن استفاده شده است. این قوانین و اصول نام‌گذاری باتوجه‌به استاندارد VDE آلمان در مشخصات کابل‌ها است.
تعداد رشته سیم و سطح مقطع آن‌ها علاوه بر موارد ذکر شده در بالا، دو عدد معمولاً به صورت حاصل ضرب بر روی کابل درج می‌شود که مهم‌ترین و شاخص‌ترین مشخصات کابل است. عدد اول از سمت چپ تعداد رشته کابل و عدد دوم سطح مقطع آن را مشخص می‌کند.
برای مثال، اگر عبارت 1.۵3 را بر روی کابل مشاهده کنید، نشان می‌دهد که این کابل دارای 3 رشته با سطح مقطع 1.۵ میلی‌مترمربع است.

نوع هادی کابل

این قسمت برای مشخص کردن جنس هادی کابل است. قسمت هادی یا رسانای کابل‌ها در دو حالت گرد و مثلثی به بازار عرضه می‌شود. برای نشان دادن شکل و حالت این هادی‌ها، از حرف و عبارت اختصاری برای آن‌ها استفاده می‌کنیم. این هادی‌ها می‌توانند دارای خاصیت افشان و یا مفتولی نیز باشند. این حالت هم با حروف اختصاری نمایش داده می‌شود.

• حرف R مشخص کننده هادی به شکل گرد است.
• حرف S مشخص کننده هادی به شکل مثلثی است.
• حرف E مشخص کننده کابل با هادی مفتولی است.
• حرف M نیز مشخص کننده کابل با هادی از جنس افشان است.

حروف ویژه در نام‌گذاری سیم و کابل

گاهی علاوه بر حروف و شماره سیم یک واژه اضافی برای نشان دادن ویژگی مخصوص یک کابل درج می‌شود که در ادامه به بررسی برخی از آن‌ها می‌پردازیم:

• Z نشان دهنده کابل کنترل شماره گذاری شده است.
• F نشان دهنده کابل‌های انعطاف‌پذیر است.
• E نشان دهنده کابل با قابلیت ایمنی بسیار زیاد است.
• TR نشان دهنده کابل با پوسته شفاف که معمولاً برای کابل کنترل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• B نشان دهنده کابل‌های مجهز به سیم تخلیه بار است.
• PU هم نشان دهنده بکار گیری ماده پلی اورتان است.

در این مطلب ما به بررسی تمام جنبه‌های مربوط به حروف و شماره سیم در کابل‌ها پرداختیم و با انواع آن آشنا شدیم. فهمیدیم که نشانه گذاری سیم و کابل به وسیله حروف و اعداد امکان‌پذیر است. نام‌گذاری کابل‌ها به کمک این کد و نشانه‌ها صورت می‌گیرد و روش بسیار آسانی برای تفکیک سیم و کابل، متریال سازنده، ساختمان و کیفیت آن‌ها از یکدیگر است. همچنین به تکنسین‌ها در سیم کشی ساختمان کمک بسیاری می‌کند تا عمل مونتاژ را به درستی و بدون خطا انجام دهند